Sự vào cuộc quyết liệt để thanh tra và khởi kiện doanh nghiệp nợ BHXH giúp bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của người lao động

Từ 2015 trở về trước, cơ quan BHXH đã khởi kiện 8.840 vụ DN nợ BHXH. Ngày 14.4.2016, TAND Tối cao đã ban hành công văn số 105.TANDTC-PC&QLKH chỉ đạo tòa án các cấp không thụ lý đơn khởi kiện của cơ quan BHXH và trả lại 1.400 hồ sơ đã thụ lý. Theo cơ quan BHXH địa phương, sau khi có công văn trên thì một số DN “nhờn”, chậm trễ đóng BHXH. Giải quyết tình trạng này, BHXH tỉnh, thành phố sẽ thành lập các đoàn thanh tra đột xuất các đơn vị nợ đọng BHXH từ 3 tháng trở lên.

 Thực hiện khởi kiện

Nhằm bảo vệ quyền lợi NLĐ, cũng như xử lý những DN có dấu hiệu “nhờn” - không nộp BHXH, ngày 30.6.2016 Tổng LĐLĐ Việt Nam đã có văn bản hướng dẫn LĐLĐ các địa phương tiến hành khởi kiện DN nợ BHXH, BHYT, BHTN theo Luật Công đoàn, Luật BHXH cũng như Luật An toàn vệ sinh lao động. Đồng thời, cũng phối hợp với Toà án Nhân dân Tối cao ký kết quy chế phối hợp trong thụ lý khởi kiện các vụ án về lao động…

Cùng với đó, BHXH Việt Nam và Tổng LĐLĐ Việt Nam đã ký quy chế phối hợp về trao đổi, cung cấp thông tin, tài liệu trong việc khởi kiện ra tòa đối với các hành vi vi phạm pháp luật về BHXH, BHYT, BHTN. Tuy nhiên, sau gần 2 tháng triển khai, việc khởi kiện chưa có tiến triển tích cực. Hầu hết các tỉnh, thành phố mới chỉ dừng lại ở việc ký quy chế phối hợp giữa BHXH và LĐLĐ.

Sau 2 tháng triển khai thực hiện quy chế phối hợp, BHXH Việt Nam đã ban hành văn bản yêu cầu BHXH các tỉnh, thành phố triển khai thực hiện quy chế phối hợp số 3601.QCPH-TLĐ-BHXH theo đúng nội dung, thời hạn quy định và chủ động phối hợp với LĐLĐ tỉnh, TP xây dựng quy chế phối hợp công tác giữa hai bên.

Ngày 2.11.2016, BHXH Việt Nam tiếp tục ban hành công văn số 4381.BHXH-PC yêu cầu các tỉnh, thành phố định kỳ hằng tháng lập hồ sơ khởi kiện đầy đủ gửi công đoàn cùng cấp; tham gia đầy đủ từ phần gửi hồ sơ, tranh tụng, bổ sung hồ sơ, thông tin khi toà án và tổ chức công đoàn yêu cầu và báo cáo kịp thời những khó khăn, vướng mắc trong quá trình thực hiện, số liệu các vụ khởi kiện định kỳ vào các ngày 10, 20, 30 hằng tháng. Đến 13.11.2016, cơ quan BHXH các cấp đã cung cấp danh sách, hồ sơ 91 đơn vị sử dụng LĐ nợ tiền BHXH cho công đoàn cùng cấp để thực hiện việc khởi kiện (trong đó BHXH tỉnh Điện Biên 51 hồ sơ, Nam Định 9 hồ sơ), tổ chức công đoàn đã tiếp nhận 71 hồ sơ.

Thực hiện quy trình khởi kiện, LĐLĐ và BHXH các tỉnh sẽ thống nhất danh sách khởi kiện đơn vị, DN nợ, lựa chọn khởi kiện những đơn vị, DN đang hoạt động bình thường, có khả năng thi hành án. Trước tiên, khởi kiện đơn vị sử dụng LĐ, DN nợ BHXH từ 3 tháng trở lên với số tiền lớn. LĐLĐ phải chuyển hồ sơ gửi toà án nhân dân cấp tỉnh, huyện. Với những đơn vị cấp huyện khó khởi kiện thì gửi sang cấp tỉnh. Khi toà án thụ lý sẽ mở phiên toà, nếu không thụ lý thì LĐLĐ yêu cầu tòa án có văn bản nêu lý do gửi về Tổng LĐLĐVN.

Công khai danh tính đơn vị nợ BHXH

Để đạt mục tiêu phấn đấu giảm tỉ lệ nợ năm 2016 xuống còn 2,9%, trong thời gian tới BHXH tỉnh, thành phố tập trung thực hiện một số giải pháp như: Phối hợp với các cơ quan quản lý thanh tra việc chấp hành pháp luật đối với các doanh nghiệp đóng không đủ số người thuộc diện bắt buộc tham gia, nợ tiền đóng BHXH, BHYT, BHTN trên kéo dài từ 3 tháng trở lên; cương quyết xử lý những doanh nghiệp cố tình trây ỳ, chậm đóng BHXH, BHYT, BHTN làm ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi của người lao động; chủ động thành lập các đoàn thanh tra chuyên ngành thanh tra đột xuất tất cả các đơn vị nợ đọng từ 3 tháng trở lên.

Đến 31.12.2016, mỗi tỉnh, thành phố thực hiện thanh tra chuyên ngành về đóng BHXH, BHYT, BHTN, xử phạt vi phạm hành chính ít nhất 15 doanh nghiệp có thời gian nợ trên 3 tháng; chủ động, bám sát, đôn đốc cơ quan tài chính các cấp, cơ quan quản lý đối tượng chuyển tiền đóng BHYT kịp thời cho các đối tượng do ngân sách nhà nước đóng, hỗ trợ đóng năm 2016 vào Quỹ BHYT trước ngày 31.12.2016, không để nợ sang năm sau. Đặc biệt, BHXH các địa phương cung cấp hồ sơ, thông tin phối hợp với LĐLĐ khởi kiện các đơn vị nợ BHXH, BHYT, BHTN ra tòa theo quy định. Đến 31.12.2016, mỗi tỉnh, thành phố phối hợp với LĐLĐ thực hiện nộp đơn khởi kiện ra tòa án ít nhất từ 10 - 50 doanh nghiệp có thời gian nợ trên 6 tháng; công khai danh tính đơn vị nợ tiền đóng BHXH, BHYT, BHTN với số tiền lớn, kéo dài trên các phương tiện thông tin đại chúng (báo, đài địa phương, đặc biệt là hệ thống truyền thanh cấp xã); phối hợp với ngân hàng (BIDV, Vietinbank…) đã ký thỏa thuận với BHXH Việt Nam về việc thu BHXH, BHYT, BHTN khi cho đơn vị vay để trả lương cho người lao động hoặc cho vay theo gói thầu mà có trả lương cho người lao động thì phải bắt buộc kèm theo tiền đóng BHXH, BHYT, BHTN phần trách nhiệm phải đóng của đơn vị, đồng thời trích tiền đóng BHXH, BHYT, BHTN của người lao động chuyển vào quỹ BHXH, BHYT, BHTN.

Tính đến hết ngày 30.11.2016, tổng số tiền nợ BHXH, BHYT, BHTN của BHXH các tỉnh, thành phố là 13.135 tỉ đồng, chiếm tỉ lệ 5,6% so với kế hoạch thu, trong đó: Nợ BHXH là 10.135 tỉ đồng, chiếm 77,16% tổng số nợ; nợ BHTN là 572 tỉ đồng, chiếm 4,35% tổng số nợ; nợ BHYT là 2.428 tỉ đồng, chiếm 18,49% tổng số nợ.

(Báo Lao động)